Dnia 16 listopada 2023 r. na spotkaniu Dzielnicowej Komisji Dialogu Społecznego omawiany był temat Parku Rzeźby, w którym w 2024 r. powstanie zapewne rzeźba ukraińskiego artysty odwołująca się do wojny w Ukrainie. Pisaliśmy już o tym wcześniej.
Stan obecny wygląda tak, że rada programowa w Parku Rzeźby zaopiniowała projekt nowej rzeźby i teraz decyzja leży w rękach zarządu dzielnicy. Podejrzewamy, że projekt zostanie skierowany do realizacji.
Z ważnych informacji: aktualne porozumienie zawarte z Muzeum Sztuki Nowoczesnej na prowadzenie Parku Rzeźby wygasa w maju 2024 r. Jest więc doskonała okazja, aby je zrewidować i ulepszyć.
Planowana lokalizacja rzeźby w Parku Bródnowskim
Główne głosy mieszkańców dotyczyły:
Konieczności realnego uspołecznienia rady programowej, teraz zasiadają w niej jedynie radni, urzędnicy i pracownicy MSN. Jest potrzeba, aby zasiadali w niej w sposób reprezentatywny mieszkańcy.
Konieczności uporządkowania spraw związanych z formalną stroną działania rady, powinien powstać regulamin normujący pracę rady, ustalający formę głosowania itp.
Konieczności akcji informacyjnej skierowanej do mieszkańców na temat roli i znaczenia rzeźb w Parku Bródnowskim.
Pojawiły się też ważne głosy ostrzegające przed negatywnymi konsekwencjami ustawienia w parku rzeźby odwołującej się do wojny w Ukrainie. Dotychczasowy charakter rzeźb nie miał charakteru upamiętniającego i martyrologicznego, jaki ma proponowana rzeźba. Dla społeczności ukraińskiej może stać się ona miejscem pamięci, składania kwiatów czy zapalania zniczy. Istnieje też poważna obawa, że rzeźba może stać się obiektem aktów wandalizmu czy prowokacji.
Wszyscy praktycznie zgodnie podkreślili, że negatywnie oceniają sytuację, w której pomysł postawienia takiej rzeźby nie był z nikim konsultowany. Ani z mieszkańcami, ani z władzami Targówka.
Park Bródnowski ma powiększyć się o nową rzeźbę. W 2024 r. ma stanąć tam rzeźba odnosząca się do wojny w Ukrainie.
W sprawie nie byłoby nic wyjątkowego, gdyż w parku działa Park Rzeźby, nadzorowany przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MSN) i mieszkańcy przyzwyczaili się do obecności sztuki w przestrzeni publicznej, gdyby nie fakt, iż nikt mieszkańców nie raczył był o tym poinformować. Nowa rzeźba ma mieć też wyjątkowo współczesny kontekst – wojnę w Ukrainie, co dodatkowo wzmaga pytania, czy taka rzeźba na pewno powinna w parku stanąć. Nie będzie wszak czystym dziełem sztuki.
Projekt nowej rzeźby w Parku Bródnowskim
Nikita Kadan
Nikita Kadan to ukraiński artysta sztuk wizualnych, który interesuje się szczególnie kwestią pamięci zbiorowej. Jego dzieła można znaleźć w najważniejszych galeriach i muzeach świata, były obecne na Biennale w Wenecji. To gwarantuje na pewno wysoki poziom artystyczny dzieła, ale nie można zapominać, że nie tylko to należy brać pod uwagę.
Nikita Kadan, The Red Mountains, 2019
Prestiż najważniejszy?
Rzeźby w Parku Bródnowskim nie podobają się wszystkim mieszkańcom, co jest całkowicie zrozumiałe. Sztuka współczesna trudno poddaje się łatwej ocenie i uznaniu jej za „piękną”. Faktem jest, że dla Dzielnicy Targówek jest to prestiżowa sprawa. Współpraca z Muzeum Sztuki Nowoczesnej to rzecz cenna. Na Bródno przyjeżdżają wycieczki z zagranicy, by podziwiać rzeźby w plenerze. Park jest wymieniany w zagranicznych przewodnikach. To też cieszy.
Przy Parku Rzeźby pierwotnie miała funkcjonować Rada Programowa jako ciało społeczne, które będzie konsultowało pomysły na nowe rzeźby. Ten pomysł szybko zarzucono i tak naprawdę nie wiadomo czy i jak działa owa rada. Dzięki interpretacji radnego Grzegorza Golca dowiedzieliśmy się, że w 2021 r. została powołana rozporządzeniem burmistrza Targówka nowa rada, ale w jej składzie są sami radni i urzędnicy. Próżno w niej szukać społeczników i reprezentantów społeczności lokalnej.
Skład rady programowej Parku Rzeźby w Parku Bródnowskim
Odpowiedź na interpelację radnego Grzegorza Golca
Za zamkniętymi drzwiami
Problem z niezrozumieniem sensu obecności rzeźb w parku wzmóc może niestety pomysł na kolejną rzeźbę. O tym, że jest taki pomysł opinia społeczna dowiedziała się od radnego Kamila Maciejczuka, który poinformował, że 6 listopada 2023 r. odbędzie się spotkanie rady. Mieszkańcy nie zostali na nie zaproszeni, ale udało im się dotrzeć i mimo niezbyt życzliwej reakcji władz na spotkaniu zostali.
Potencjalne lokalizacje rzeźby w Parku Bródnowskim
Z ich relacji wynika, że decyzja o wyborze rzeźby została już podjęta, wybrano też dwie potencjalne lokalizacje. Rada miała więc tylko „przyklepać” decyzję Muzeum Sztuki Nowoczesnej, a w praktyce pomysłodawcy całego Parku Rzeźby, czyli Pawła Althamera. Sprawa będzie omawiana jeszcze na spotkaniu 16 listopada 2023 r. w Urzędzie Dzielnicy Targówek w sali 127. Warto przyjść i zadać swoje pytania lub podzielić się wątpliwościami.
A wątpliwości jest sporo
Czemu pomysł pojawienia się nowej rzeźby nie jest podawany do publicznej wiadomości? Czemu informacji o tym nie można znaleźć na żadnych stronach urzędowych?
Czy Rada Programowa Parku Rzeźby podejmuje decyzję autonomicznie, czy tylko akceptuje decyzję MSN?
Czy pomysł ulokowania rzeźby odwołującej się do wojny w Ukrainie nie wyłamuje się z dotychczasowej koncepcji rzeźb, które nie miały bieżącego kontekstu?
Czy nie istnieje duże ryzyko tego, że rzeźba stanie się obiektem ataków wandali?
Czy nie istnieje duże ryzyko, że wbrew intencji pomysłodawców, rzeźba taka stanie się powodem wystąpień antyukraińskich?
I sprawa bardziej fundamentalna. W Parku Rzeźby nowe obiekty mają pojawiać się co roku. Czy nie grozi to zbyt dużym nasyceniem rzeźbami przestrzeni parku, który ma być pierwotnie dla mieszkańców miejscem odpoczynku?
Wyspa dla kaczek, która powstała latem 2023 r. z inicjatywy mieszkańców w Parku Bródnowskim wylądowała w błocie razem ze szlamem z czyszczonego zbiornika. Urzędnicy obiecywali, że wyspę zabezpieczą.
Zapomniane kaczki
Zacznijmy jednak od początku. Po bardzo drogim remoncie niecki dużego zbiornika w Parku Bródnowskim (nie wiadomo czemu nie dokonano jego renaturyzacji) ogłoszono sukces inwestycji. Można by o tym dyskutować, ale faktem jest, że zapomniano o bytujących w zbiorniku kaczkach. Małe kaczki, które przychodzą na świat wymagają zapewnienia im pewnej minimalnej infrastruktury: kładki do wyjścia na brzeg, a najlepiej bezpiecznej wyspy, gdzie nie zagrożą im zwierzęta. Przez dwa lata załatwienie tej sprawy przerastało urzędników Targówka, mimo że mieszkańcy pisali listy, zgłaszali problem, czy sami stawiali deski na brzegu zbiornika.
Mieszkańcy działają
Zirytowani opieszałością urzędników mieszkańcy skrzyknęli się na początku czerwca 2023 r. i własnymi siłami, kupując potrzebne elementy zbudowali taką wysepkę. Jaka wielka była ich radość, kiedy ktoś dzień potem zrobił zdjęcie malutkich kaczek odpoczywających na wyspie. O akcji pisały ogólnopolskie media.
W tak zwanym międzyczasie zawstydzeni urzędnicy pokazali, że potrafią też szybko działać (kiedy ich się do tego zmusi) i kilka dni po „społecznej” wysepce kupili profesjonalną wyspę dla kaczek. Radość kaczek była wielka. Nie spodziewały się zapewne takiego wysypu wysepek.
Wszystko w błoto
Wydawało się, że sprawa została rozwiązana. Urzędnicy w osobie wiceburmistrza Jędrzeja Kunowskiego zapewniali, że wysepka będzie na czas opróżnienia zbiornika zabezpieczona i wykorzystana w następnym roku.
Jakież więc było zdziwienie i smutek mieszkańców, kiedy zobaczyli dziś swoją wysepkę leżącą w błocie wyjętym z dna zbiornika. Widok to obraz nędzy i rozpaczy – serce ściska się z żalu. Inicjatywa, czas, trud, aktywność społeczna mieszkańców poszły w błoto.
Co gorsze taki sam los spotkał wyspę kupioną przez urzędników. Czy do tego błota trafiły też deski, które służyły kaczkom jako wyjście z wody?
Na Targówku nie ma dialogu
Wnioski z tego płyną smutne. Brak poszanowania inicjatywy mieszkańców, marnotrawstwo środków publicznych i rzecz chyba najważniejsza – kolejny spadek zaufania mieszkańców do władz Targówka, które nie traktują ich poważnie, nie szanują ich inicjatywy i głosu. Brak dialogu społecznego to wielki problem na Targówku.
Ze spraw najnowszych. Ostatnio przypadkiem opinia społeczna na Targówku dowiedziała się, iż w Parku Bródnowskim ma stanąć rzeźba odnosząca się do wojny w Ukrainie. Będzie elementem Parku Rzeźby zarządzanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Nie odnosząc się do samej rzeźby i do sztuki nowoczesnej należy poczynić kolejną gorzką uwagę, że mieszkańców nikt o opinię nie pytał. Decyzja zapadała za zamkniętymi drzewami, a teraz będzie tylko próba jej usprawiedliwiania. Znów mieszkańcy stanęli przed faktem dokonanym.
Szkic nowej rzeźby w Parku Bródnowskim
Czy tak ma być?
Stawia to fundamentalne pytanie: czy urzędnicy są dla mieszkańców czy mieszkańcy dla urzędników? Każdy niech sam sobie odpowie na to pytanie.
Czy chcemy być tak traktowani? Czy urzędnicy i radni nie powinni być przedstawicielami lokalnej społeczności i wsłuchiwać się w jej głos? Czy mają prawo pouczać i oceniać mieszkańców?
Trwa gorący okres, nie tylko w pogodzie. Niedługo mają ruszyć prace związane z tzw. modernizacją Parku Bródnowskiego. Propozycji zaprezentowanej przez radnych i urzędników nie chce zdecydowana większość mieszkańców.
Mieszkańcy od lat protestują, aby powstrzymać niedobre pomysły urzędników odnośnie parku. W konsultacjach społecznych mieszkańcy chcieli zmian ewolucyjnych, troski o przyrodę i zmianę małej architektury.
A co im zafundowano w pierwszych propozycjach? Cztery pawilony, scenę, tor rolkowy przez środek parku i wielką mediatekę na skraju. Na szczęście po silnych protestach Urząd Dzielnicy Targówek wycofał się z części zmian.
Niestety, ale nadal tzw. modernizacja idzie w złym kierunku. W obecnym etapie ma powstać olbrzymia droga pożarowa z wjazdem od ul. Chodeckiej (szerokość, 5,6m), nowy pawilon w miejsce Gofrowa, utwardzone miejsce od wielką scenę i uwaga (hit!) plac manewrowy. Pytani o ten plac urzędnicy i władze milczą jak groby.
Plac manewrowy (400 metrów kwadratowych)
Mieszkańcy złożyli petycje, gdzie domagają się zmian tych niedobrych pomysłów. Niestety, pozostały bez echa.
Gdy cała Warszawa renaturyzuje oczka wodne, u nas w parku wylano morze betonu, który co roku pęka i trzeba dno zbiornika naprawiać. Kiedy cała Warszawa zwęża ulice i rozbetonowuje teren, to w parku powstaje wielka droga. Gdzie tu logika? – pytają mieszkańcy. Koszt zbiornika wodnego – 8,5 mln. Koszt planowanego etapu prac (główne elementy to: budowa drogi pożarowej, pawilonu, miejsca pod dużą scenę, scenę koło fontann) – 8,5 mln.
Dzisiejszy incydent z budką z lodami na placu zabaw w Parku Bródnowskim pokazał w soczewce opisywany problem. Metodą salami, drobnych kroków wprowadza się do parku handel, gastronomię i usługi. Jakby komuś nie mieściło się w głowie, że park może być wolny od hałaśliwej komercji.
Budka z lodami na placu zabaw w Parku Bródnowskim. 12.07.2023 r.
Dziwnie brzmiały wyjaśnienia p. Katarzyny Patrzycznej, dyrektorki VIII Ogrodu Jordanowskiego, który zarządza parkiem. Wedle jej wersji budka z lodami znalazła się w parku bez jej zgody. Pracownik parku miał wpuścić właściciela budki, którzy powołał się (niesłusznie?) na zgodę pani dyrektor. A zatem firma z lodami wjechała na teren placu zabaw w parku po tym, gdy wprowadziła w błąd pracownika. Czy pracownik nie mógł zadzwonić? Wpuszcza każdego, kto stwierdzi, że ma pozwolenie?
Rodzi to wielkie obawy odnośnie przyszłości parku, kiedy olbrzymia droga rozbije jego krajobraz i umożliwi pełnoprawny wjazd dla różnych budek i usług. A także ciężkiego sprzętu.
Poniżej garść komentarzy mieszkańców, z których jasno można odczytać, jakiego parku chcą dla siebie.
Trwa walka mieszkańców przeciw tzw. modernizacji w Parku Bródnowskim. Mieszkańcy w konsultacjach społecznych opowiedzieli się za ewolucyjnymi zmianami, inwestycjami w substancję przyrodniczą, wymianą alejek i małej architektury, ale urzędnicy forsują swoje rewolucyjne pomysły.
Mieszkańcy nie chcą w Parku Bródnowskim drogi pożarowej (szerokość 5,6 m), placu manewrowego dla ciężkich samochodów ani wycinania zdrowych drzew i krzewów.
Ostatnio w programie radiowym wiceburmistrz Jędrzej Kunowski zapierał się, że nie wie o jaki plac manewrowy chodzi. Widnieje on zaś wyraźnie w planach. Będzie tuż koło placu zabaw. Mieszkańcy pytają o przeznaczenie tego placu, ale urzędnicy i radni rządzącej koalicji milczą jak kamień.
Znamy już szczegółowe plany dotyczące kolejnego etapu modernizacji Parku Bródnowskiego. W jego ramach powstanie droga pożarowa i dwa pawilony.
Władze za nic mają głośne protesty mieszkańców, którzy nie zgadzają się na nową drogę w parku, widząc w tym element jego zabudowy.
Park Bródnowski to oaza ciszy i zieleni dla mieszkańców Bródna, którzy chętnie z niego korzystają, zwłaszcza w upalne dni.
Póki co otrzymaliśmy wybetonowane oczko wodne, w którym woda jest brudna, jak było przed remontem. Teraz otrzymamy pawilony i drogę. A co z zielenią, drzewami i ich pielęgnacją?
Patrząc na planowany zakres prac można odnieść wrażenie, że władze pragną dostosować park do swoich wyobrażeń i uczynić z niego miejsce komercyjne, łatwe do wykorzystania przy realizacji imprez masowych. Bo o to ostatecznie chodzi w budowie utwardzonej drogi i placu manewrowego.
„Na podstawie informacji uzyskanych od Inwestora, przyjęto, że konstrukcja wyznaczonych ciągów do obsługi technicznej oraz drogi pożarowej projektowanych nawierzchni powinna przenieść obciążenie od pojazdów obsługi technicznej o maksymalnym ciężarze 40 t.” – czytamy w projekcie wykonawczym.
Z projektu dowiadujemy się, jeszcze, że „dojazd obsługi technicznej imprez masowych (ciągniki siodłowe z naczepami (TIR)), przewidziano zjazdem z parkingu znajdującym się przy ul. Łabiszyńskiej, w północno-zachodniej części parku”.
Jak widać całość tych kosztownych prac ma umożliwić wjazd do parku ciężkiego sprzętu.
